Türkiye Cumhuriyeti devleti, kuruluşundan bu yana bir hukuk devleti değil. Maalesef ki militer bir Cumhuriyet olarak kuruldu ve sadece Türk ve Sünni Müslüman kimliğini temel alan bir Cumhuriyetten söz ediyoruz. O yüzden hak ihlalleri Türkiye Cumhuriyeti devletinin kuruluşundan itibaren vardı, ancak son dönemde meydana gelen hak ihlallerine maruz kalanlar bugüne kadar daha korunaklı yaşayan kesimler oldu. Bu yüzden sanki hak ihlalleri yeniymiş gibi bir görüntü ortaya çıktı.

Protestolara katılan biri olarak şeklinde sormuşsunuz ancak, Şu anda, kuruluş ideolojisini yani Kemalizmi ya da ittihatçılığı savunan kesimler, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) hükümetiyle çatışma halindedir. Bu nedenle, insan hakları ihlallerini protesto etmek için sokağa çıktıklarında, Erdoğan ve AKP’nin işlediği ihlallere odaklanıyor, kuruluş ideolojisinden kaynaklanan ihlalleri değil. Bu da Ermeni soykırımı, Kürt meselesi ve Kıbrıs’taki askeri varlık gibi konularda resmi görüşü paylaştıkları anlamına geliyor.

İnsanlar şu anda protesto ediyorlar çünkü AKP, Milliyetçi Hareket Partisi ile birlikte, demokratik haklara ve örgütlenme, ifade ve barışçıl toplantı özgürlüklerine karşı büyük ihlaller işliyor. İnsanlar düşünceleri nedeniyle hapsediliyor ve yoğun ötekileştirme ve nefret politikaları var. Ancak bu protestocuları sisteme karşı olarak tanımlamak yanlıştır. Protestolar, AKP ile Kemalistler arasındaki bir iktidar mücadelesini temsil ediyor.

Türkiye’de sivil toplum örgütlerini ikiye ayırmak gerekiyor: sivil toplum adı verilen ancak tamamen devlet gücüne bağımlı olanlar ve İnsan Hakları Derneği, kadın örgütleri, LGBTİ+ örgütleri ve bazı hukuk örgütleri gibi gerçekten sisteme karşı olanlar.

Bizim protestolarımız bugün sokağa çıkan insanlardan çok eskilere dayanıyor. Sürekli bir sivil itaatsizlik eylemi içindeyiz. Bundan 1,5 yıl öncesine kadar, sevdiklerinin zorla kaybedilmesini protesto eden ve adalet isteyen Cumartesi Anneleri eylemlerinde her hafta gözaltına alınıp kötü muameleye maruz kaldık.

Bugün protesto eden, özellikle AKP’ye karşı olduğunu iddia eden gruplar, genellikle Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Zafer Partisi ve İYİ Parti gibi Kemalist gruplar tarafından koordine ediliyor – sisteme karşı olan STK’lar tarafından değil. Gerçek muhalif sivil toplum gruplarının ifade özgürlüğü, cezaevlerindeki insan hakları ihlalleri, kadına yönelik şiddet ve LGBTİ+ kişilere yönelik nefret politikaları konusunda talepleri var. Protestocular ifade özgürlüğü taleplerini paylaşsa da, CHP tarafından koordine ediliyorlar.

İmamoğlu’nun gözaltına alınmasının ardından İstanbul Büyükşehir Belediyesi binası önünde düzenlenen, Saraçhane protestoları olarak bilinen gösterilerde polis baskısı son derece sertti. Çoğu genç 300’den fazla kişi tutuklandı ve birçok protestocu gözaltında işkence ve kötü muameleye maruz kaldı.

Protestolar başladığından beri, yetkililer ülke genelinde yaklaşık 1.900 kişiyi gözaltına aldı, yüzlercesi yargılanmayı beklerken hapsedildi. Protestoları kapsayan uluslararası gazeteciler, “kamu düzenine tehdit” olduğu iddiasıyla sınır dışı edilme de dahil olmak üzere tacizle karşı karşıya kaldı. Ne yazık ki, devlet bir kez daha imzaladığı tüm uluslararası anlaşmaları ihlal ederek ciddi hak ihlalleri işledi.

Türkiye Cumhuriyeti öncelikle örgütlenme ve ifade özgürlüğü, toplumsal cinsiyete dayalı şiddetten korunma ve LGBTİ+ hakları gibi hakları garanti eden imzaladığı uluslararası anlaşmalara uygun hareket etmelidir.

Ancak Türkiye’nin bu anlaşmaların tek imzacısı olmadığını belirtmek gerekir. İmzacı olan Avrupa Birliği (AB) ülkeleri de Türkiye’ye karşı mevcut izleme mekanizmalarını uygulamıyor. AB’nin Türkiye’ye yaklaşımını gerçekten değerlendirdiğine inanmıyorum. Başka bir deyişle, bu anlaşmaların diğer imzacı devletleri de bugün yaşadığımız insan hakları ihlallerinden sorumludur.